Inzetbaarheidsdeskundige en werkgezondheidsarchitect Paul ter Wal weet het heel zeker. We denken nog veel te ouderwets over duurzame inzetbaarheid. Werknemers vergeten hun eigen, innerlijke drijfveren bij het werk dat ze al jaren doen voor die ene werkgever. En die werkgever kijkt teveel naar het economisch rendement op de korte termijn van de functionaris voor zijn eigen bedrijf. Zo worden we niet duurzaam inzetbaar. Beweging is nodig, mobiliteit, en die kan alleen van beide kanten komen. Hoe kan duurzame inzet wel werken?

Je gaat het tijdens het vakevent Inzet op Maat hebben over de beste manieren waarop medewerkers zelf in beweging kunnen komen. Moeten werkgevers dan vooral meer ruimte geven aan hun mensen om zichzelf te ontwikkelen?

“Ruimte geven is belangrijk, maar het belangrijkste is dat mensen zelf de aandrang voelen om in beweging te komen. Er schiet mij een filmpje te binnen van een man en vrouw die op een roltrap staan terwijl ze omhoog gaan. Opeens stopt de roltrap. Wat doen ze? Ze blijven staan en wachten op hulp. Dat vind ik heel typerend voor de houding van de meeste werknemers nu. Als er iets in het werk niet goed gaat, kijken we naar de werkgever en roepen “doe iets”. Jouw werkgever kan je toekomst niet bepalen, hij kan die toekomst wel faciliteren. Net zo kenmerkend voor hoe wij nog steeds denken over onze carrière is een filmje van de LOI. Een jongetje van vier weet meestal al wat hij wil worden: brandweerman. Op zijn 18^e weet hij nog veel beter wat hij wil. Maar dan is diezelfde man 40 jaar, en hij zit achter zijn bureau en staart voor zich uit met een lege uitdrukking in zijn ogen. Hij wacht tot hij wat hoort van zijn werkgever.”

Misschien is die 40-jarige werknemer al tientallen jaren niets anders gewend dan te werken volgens strikte aanwijzingen van zijn werkgever. Zoniet, dan wordt hij ontslagen. En hij heeft een gezin.

“Dat ontslaat hem er nog niet van om na te denken over hoe hij beter kan werken! Dat geldt zeker ook voor mensen in zware beroepen. Je moet eerder in je carrière nadenken over de beste manieren waarop jij langer kunt doorwerken. En natuurlijk moeten werkgevers je daarbij helpen, werkgevers moeten ook slimmer worden en meer durven te investeren in mensen. Zelfs als het gaat om opleidingen, trainingen of cursussen die niks te maken hebben met het werk. Al is het een cursus kantklossen! Als een werknemer dat heel leuk vindt, krijgt hij of zij er zoveel energie van dat het ‘echte werk’ ook beter gaat.”

Deel de verantwoordelijkheid

Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van werknemer en werkgever samen, wil Ter Wal maar benadrukken. Werkgevers zouden meer moeten investeren in hun mensen, zodat elke werknemer uit zichzelf met meer plezier aan het werk gaat, en zich beter en breder blijft ontwikkelen. Praat niet over terugbetalen van de opleidingskosten als je binnen een jaar weggaat. Maar de werknemer zou zelf ook meer, en eerder moeten nadenken over wat hij nog meer wil en kan. “Blijf nadenken over werk dat beter bij jou past. Dat geldt ook in de zware beroepen-discussie die we nu voeren. Ik vind werknemers daar vaak nog te passief in. Maar werkgevers moeten hun mensen ook meer ruimte geven om zelf na te denken over hun professionele toekomst. Vanuit het besef dat ze daar zelf ook profijt van hebben.”

Zoek je energiegever

Ter Wal wijst op de definitie van duurzame inzetbaarheid die de NEN hanteert: het vermogen van de werknemer om meerwaarde te vinden in zijn werk en dat te koppelen aan het werk van zijn werkgever. “Het begint dus bij de werknemer en zijn eigenwaarde. Zoek uit waar jij zelf het gelukkigst van wordt, waar krijg jij energie van, dat geeft je de veerkracht om elke werkdag weer opnieuw fluitend naar je werk te gaan. Zelfs als het iets is dat niets met je werk te maken heeft! Werkgevers die duurzame inzet serieus nemen geven je hiervoor de ruimte. Omdat ze weten dat je dan beter zult functioneren op je werk. Het Waarde-naar-Profijt-model helpt om deze benadering van duurzame inzetbaarheid te verbinden met doelmatigheid.”