Selectie arbodienst: Penny wise, pound foolish; ook in deze crisis-tijden
Elk jaar merk ik bij mijn klanten en relaties wanneer het aanbesteding seizoen voor arbodienstverlening van start is gegaan of zal gaan. Op dit moment lijkt het weinig aandacht te hebben, maar in of na de zomer weer des te meer: de opzegtermijnen starten veelal voor 1 oktober. Er worden via de klassieke aanbestedingsregels of via digitale bronnen arbodiensten geselecteerd; de selectiecriteria kan men zelf aangeven en het “systeem” geeft een “objectieve” selectie van partijen weer.
Op zich niets mis mee, zij het dat ik recent zelf weer heb mogen constateren dat er toch wat vreemd wordt gedaan over kosten: een adviseur inhuren om een goed arbobeleid (of beter: Inzetbaarheidsbeleid) op te stellen en van daaruit de best passende leverancier te selecteren is veel te duur, geeft men aan. Terwijl het verzuim ver boven de 3% zit en het verzuim dus heel veel geld kost; alleen al door de loondoorbetaling en het productie-verlies. dan hebben we het nog niet over de kosten van het niet-kunnen werken door de medewerkers.
Bij een congres in februari 2020 (toen kon dat nog) gaf ik een tiental bedrijven, desgevraagd, een lijst met 18 mogelijke selectiecriteria mee om toe te passen binnen hun eigen bedrijf. Het gaat om inhoudelijke criteria waar je dus als organisatie zelf ook over na moet denken voordat je aan arbodiensten kunt gaan vragen om een offerte in te dienen. Opvallend dat enkele weken later enkele bedrijven toch zijn gaan selecteren zonder eerst zelf na te denken over wat zij willen en vooral waarom. Opvallend hierbij is dat de afdeling Inkoop (of welke mooie naam we die ook geven) dominant is in dit proces en bij een van de partijen zelfs HR buitenspel was gezet.
Bij Inzetbaarheidsbeleid gaat het volgens mij om mensen en niet over geld; althans niet primair. Zie ook mijn blog over Verzuimaanpak 3.0. Het gaat over de bevlogenheid, vitaliteit (veerkracht), productiviteit en misschien zelfs wel het werkgeluk van mensen. Zeker ook in deze crisis-tijden van cruciaal belang. En dat dit geld oplevert al is het op termijn, zal duidelijk zijn (zie : Job Demand Resources model; Schaufeli en Bakker). CBS rekent voor dat een verzuimdag gemiddeld € 410 kost. Weet Inkoop dit en willen ze daarom de bedrijfsarts voor een appel en een ei inzetten? Al eerder heb ik aangegeven dat kwaliteit voor prijs gaat en dan veel geld oplevert. (Zie ook de KoBaDi-Kosten-/baten tool van TNO/NPDI)
Kwaliteit van dienstverlening gaat over resultaat: dalend verzuim en hogere inzetbaarheid, productiviteit. Waarom blijven we dan kijken naar een lekker goedkope bedrijfsarts en een contract met een arbodienst dat niet past bij onze organisatiedoelstellingen, laat staan onze kernwaarden? Kwaliteit van dienstverlening gaat over wat we samen willen bereiken aan doelstellingen, wat de “opbrengsten” mogen zijn van de geleverde diensten en wat wij als organisatie bereid zijn te betalen voor kwaliteit. Niet het Proces Poortwachter moet dominant zijn maar onze houding naar onze medewerkers: waar kunnen wij hen steunen en wat kunnen we doen om –langdurig- verzuim te voorkomen. Een zaak die te maken heeft met onze kernwaarden en onze missie: waar doen we het allemaal voor? In tijden van onrust zijn we nu juist bezig om medewerkers te steunen waar mogelijk; dit is de kern van inzetbaarheidsbeleid.
Het is dan ook jammer dat een afdeling als Inkoop zo dominant is; niet dat het hun schuld is: zij moeten, zeker nu, sterk letten op wat wordt ingekocht en tegen welke prijs-/kwaliteit-verhouding. Wel dat zij, zonder de juiste volgorde te volgen, inkopen op prijs en niet naar de “state of the art” in de markt willen luisteren. Hierbij “gesteund” door management en HR.
We weten “de kost gaat voor de baat uit”; we weten dat kwaliteit meer oplevert dan een snelle kostenbesparing: “goedkoop is duurkoop”. En toch gaan we blijkbaar door met die oude weg. Geld boven mensen, dat is “penny wise, pound foolish”.
Paul ter Wal, CSP FPSA